Czy można pić kawę? Czy kawa jest zdrowa?
Często słyszę w odpowiedzi na pytanie “Czy pije Pan/Pani kawę?” odpowiedź w stylu: “tak, ale tylko jedną”, “tak, ale bez mleka”, “Tak, ale wiem, że to niezdrowe” a w końcu “nie, a mogę?”.
Chodzi mi, o to, że ludzie zazwyczaj tłumaczą mi się z tego, że piją kawę.
A prawdą jest, że kawa jest wspaniałym dodatkiem, który doskonale wpisuje się w kanon zdrowej diety- a o to nam w właśnie chodzi, prawda?
Na rynku wyróżniamy wiele rodzajów kaw, od rozpuszczalnej przez kawę sypaną, ziarnistą, aż do kawy w kapsułkach. Nie będę tutaj opisywać każdego z rodzajów, gdyż nie jestem znawcą kawy i mogłabym tutaj mocno namieszać. Zajmę się tym, na czym się znam (to zawsze dobry pomysł), a mianowicie na wpływie kawy na nasz organizm.
CZY KAWA ODWADNIA?
Pierwszy rzecz, którą chciałabym wyjaśnić to to czy kawa rzeczywiście nas odwadnia. Otóż okazuje się, że wypijanie rozsądnych ilości kawy (3-6 filiżanek dziennie) nie wpływa w żadnym stopni na odwodnienie (1). Autorzy badania sprawdzali skład ciała, a także mocz oraz morfologię. Co prawda, przytoczone badanie trwało 3 dni jednak, jeśli kawa faktycznie by nas odwadniała uczestnicy badania by to poczuli, gdyż już nawet niewielkie odwodnienie rzędu 2-3% daje objawy tj. zmęczenie, senność, duże pragnienie, mdłości, szybsze bicie serca i inne.
Mało tego, okazuje się także, że wśród sportowców picie kawy również nie wpływa na odwodnienie (2), a przecież wiadomo, że sportowcy potrzebują więcej wody i prawidłowe nawodnienie może realnie wpłynąć na ich wyniki. Udało mi się także dotrzeć do badania, gdzie badani pili 1-3 kaw 200 ml dziennie jednak z inną zawartością kofeiny. Ci którzy pili kawę z normalną ilością tego związku nie musieli częściej korzystać z toalety (średnio przyjęli 3 mg/kg mc kofeiny).
Jednak uczestnicy pijący kawę z dużą zawartością kofeiny (ok 6mg/kg mc) faktycznie wydalali większe ilości moczu.
Może to sugerować (tylko sugerować) , że na prawdę duże ilości kofeiny, a nie kawy jako takiej, mogą się przekładać na większą objętość moczu, Jednak nie wiadomo, jak to wpływa na ogólne nawodnienie organizmu, ponieważ nie było to tutaj badane (3).
Żeby przyjąć taką ilość kofeiny, która potencjalnie mogłaby spowodować większą diurezę (wytwarzanie moczu) należałoby wypić ok 6 kubków kawy.
A więc jeśli pijesz więcej, może warto zrezygnować z jednaj czy dwóch kaw i powinno być dobrze.
KAWA A CUKRZYCA
Kawa ma ochronne właściwości przed rozwojem cukrzycy typu 2, co jest wspaniałą wiadomością, gdyż cukrzyca zalicza się do chorób cywilizacyjnych i jest jej w Polce coraz więcej (ok 8% ludności Polski choruje na cukrzycę typu 2) (4).
Tak na marginesie- WHO zalicza cukrzycę jako pierwszą niezakaźną pandemię, gdyż jest rozpowszechniona na całej Ziemi, a walka z nią nie jest prosta i wymaga działań systemowych i społecznych.
Z wyników metaanalizy badań z 2018 (5) wynika, że kawa znacząco przyczynia się do obniżenia ryzyka cukrzycy, prawdopodobnie w mechanizmie zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę oraz pozytywnym wpływie na metabolizm węglowodanów. Z takimi wnioskami zgadzają się także autorzy badania z 2016 roku (6).
Niektóre badania mówią wprost: im więcej kawy wypijesz dziennie tym masz mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy w przyszłości. Picie np. 6 filiżanek dziennie może obniżyć ryzyko tej choroby nawet o 33%! (7).
KAWA A CHOROBY SERCOWO- NACZYNIOWE
Jeśli mówimy o chorobach cywilizacyjnych to nie sposób nie wymienić tutaj także chorób sercowo- naczyniowych. Tutaj kawa również ma pole do popisu.
Okazuje się bowiem, że picie umiarkowanych ilości kawy dziennie (2-4 filiżanki) może obniżać ryzyko niewydolności serce i chronić nas przed zawałem (8).
Ponadto, obniża ciśnienie krwi zarówno te skurczowe jak i rozkurczowe (9). Przypisuje się to głównie polifenolom (chodzi o np. kwas chlorogenowy, chinowy i kawowy), które występują w kawie (10). Charakteryzują się one wieloma korzystnymi właściwościami przede wszystkim przeciwzapalnymi, antyoksydacyjnymi a także hamują tworzenie płytki miażdżycowej.
Uważa się również, że spożywanie 3-4 kubków kawy dziennie można znacząco obniżyć rozwój ciśnienia tętniczego wśród osób niepalących papierosów (11).
CHOROBY NEURODEGENERACYJNE A KAWA (Alzheimer, Parkinson)
Te same polifenole oraz kofeina przyczyniają się do tego, że kawa obniża ryzyko rozwoju choroby Parkinsona (12). Badacze przekonują, że korzystne działanie kawy można już odnieść przy wypiciu 2 lub więcej kaw dziennie. Przekłada się to na zmniejszenie ryzyka rozwoju Parkinsona o 55%.
To bardzo dużo!
Dzieje się tak najprawdopodobniej w mechanizmie ochrony neuronów dopaminergicznych przed zwyrodnieniem, przez co w mózgu pozostaje więcej serotoniny i acetylocholiny. Polifenole działają w mechanizmie wymiatania wolnych rodników, które uszkadzają neurony. Innymi słowy chronią przed stresem oksydacyjnym, na który komórki nerwowe są szczególnie narażone.
W przypadku choroby Alzheimera również widać korzyści płynące z picia kawy. W Alzheimerze mamy do czynienia z tworzeniem się tzw. blaszek amyloidowych. Przeciwdziała temu właśnie kawa i zawarta w niej kofeina oraz polifenole, których właściwości antyoksydacyjne po raz kolejny nie zawodzą (13).
KAWA A DNA MOCZANOWA I NERKI
Trzeba jednak wspomnieć, że kawa jest całkiem niezłym źródłem szczawianów (10). Więc osoby chorujące na dnę moczanową czy kamienie nerkowe powinny najlepiej wyeliminować ten napój z diety.
Jeśli jednak jesteś zdrowy pij kawę i nie przejmuj się kwasem szczawiowym.
PODSUMOWANIE: CZY MOŻNA PIĆ KAWĘ?
Rozpatrując korzyści płynące z picia kawy należy sobie zdawać sprawę, że jest ona koktajlem ponad 700 różnych substancji, więc ciężko w badaniach jednoznacznie wskazać tą jedyną, która będzie dla nas szczególnie istotna.
Myślę, że ważne i dobre merytorycznie artykuły o kawie można by znaleźć dla większości chorób, które najczęściej trapią człowieka. Mam nadzieję, że tym wpisem utwierdziłam Was w przekonaniu, że kawa to nic złego, a nawet przeciwnie! Pijąc kawę możemy odnieść naprawdę sporo korzyści, a przy tym zachwyca aromatem i smakiem 🙂
Ciekawa jestem jakie jest Wasze podejście do kawy? Pijecie? Nie pijecie?
Chcecie więcej artykułów o kawie? Koniecznie napiszcie, a coś dla Was w tym temacie jeszcze przygotuję.
W ogóle jest to pierwszy taki czysto merytoryczny artykuł na moim blogu- podoba Wam się?
A tymczasem się żegnam i życzę urozmaiconego dietowania! Kasia
Badania na podstawie których powstał ten artykuł:
(1) Killer SC, Blannin AK, Jeukendrup AE (2014) No Evidence of Dehydration with Moderate Daily Coffee Intake: A Counterbalanced Cross-Over Study in a Free-Living Population. PLoS ONE 9(1): e84154. doi:10.1371/journal.pone.0084154.
(2) Żywienie w sporcie. Kompletny przewodnik. A. Bean.
(3) Seal AD, Bardis CN, Gavrieli A, Grigorakis P, Adams JD, Arnaoutis G, Yannakoulia M and Kavouras SA (2017) Coffee with High but Not Low Caffeine Content Augments Fluid and Electrolyte Excretion at Rest. Front. Nutr. 4:40. doi: 10.3389/fnut.2017.00040
(4) Cukrzyca. Gdzie jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Raport Instytutu Ochrony Zdrowia. 978-83-944863-7-2, Warszawa 2018.
(5) Bellou V, Belbasis L, Tzoulaki I, Evangelou E (2018) Risk factors for type 2 diabetes mellitus: An exposure-wide umbrella review of metaanalyses. PLoS ONE 13(3): e0194127
(6) X. Shi , W. Xue , S. Liang, J. Zhao and X. Zhang. Acute caffeine ingestion reduces insulin sensitivity in healthy subjects: a systematic review and meta-analysis. Nutrition Journal (2016) 15:103
(7) Ming Ding,1 Shilpa N. Bhupathiraju,1 Mu Chen,1 Rob M. van Dam,1,2 and Frank B. Hu. Caffeinated and Decaffeinated Coffee Consumption and Risk of Type 2 Diabetes: A Systematic Review and a Dose-Response Meta-analysis. Diabetes Care Volume 37, February 2014
(8) Mostofsky et al.Habitual Coffee Consumption and Risk of Heart Failure: A Dose– Response Meta-Analysis Circ Heart Fail. 2012 July 1; 5(4): 401–405.
(9) A. Machado Miranda, J. Steluti, R. M. Fisberg and D. Maria Marchioni. Association between Coffee Consumption and Its Polyphenols with Cardiovascular Risk Factors: A Population-Based Study. Nutrients 2017, 9, 276; doi:10.3390/nu9030276
(10) W. Żukiewicz-Sobczak, E. Krasowska , P. Sobczak , A. Horoch , A. Wojtyła , J. Piątek. Wpływ spożycia kawy na organizm człowieka. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2012, Tom 18, Nr 1, 71-76.
(11) G. Grosso, U. Stepaniak, M. Polak, A. Micek2, R. Topos-Madry, D. Stefler, K. Szafraniec, A. Pajak. Coffee consumption and risk of hypertension in the Polish arm of the HAPIEE cohort study. Eur J Clin Nutr. 2016 January ; 70(1): 109–115.
(12) N. Palacios, X. Gao, M. L. McCullough Caffeine and risk of Parkinson disease in a large cohort of men and women. Mov Disord. 2012 September 1; 27(10): 1276–1282.
(13) Wierzejska R.: Can coffee consumption lower the risk of Alzheimer’s disease andParkinson’s disease? A literature review Arch Med Sci., 2017, 13(3), 507–514
Zdjęcie w tle artykułu: Photo by Erik Witsoe on Unsplash
