Korzyści inozytolu w leczeniu PCOS — wszystko, co musisz wiedzieć

Czy słyszałaś już o skutecznym sojuszniku w walce z uciążliwymi objawami zespołu policystycznych jajników (PCOS)? Inozytol, bo o nim mowa, może pomóc w regulacji cykli miesiączkowych i przywróceniu owulacji. Jego zalety wynikają głównie z poprawy wrażliwości na insulinę, co jest kluczowe, ponieważ aż około 70% pacjentek z PCOS cierpi na insulinooporność. Chcesz dowiedzieć się więcej? W tym artykule przedstawię najważniejsze informacje na temat inozytolu i jego wpływu na zdrowie kobiet z PCOS.

Czym jest inozytol i jak działa w organizmie?

Inozytol, to organiczny związek z grupy alkoholi cukrowych. Często nazywany jest również witaminą B8, jednak nie jest to poprawna nazwa; może być syntetyzowany przez organizm w przeciwieństwie do większości witamin. Najpowszechniejszą formą jego występowania jest mio-inozytol.

Na co wpływa mio-inozytol – korzyści zdrowotne

Mio-inozytol stoi na straży poziomu glukozy i insuliny w organizmie, ale to nie wszystko! Oprócz tego wpływa na:

• obniżenie stężenia „złego” cholesterolu LDL,
• obniżenie ciśnienia krwi,
• poprawę wyglądu cery, zmniejszenie wypadania włosów i ograniczenie hirsutyzmu – nadmiernego owłosienia u kobiet (przez wpływ na poziom testosteronu, który zależy głównie od gospodarki glukozowo – insulinowej),
• poprawę jakości snu,
• zdrowie tarczycy,
• poprawę nastroju oraz koncentracji.

Działanie inozytolu na komórki jajowe

Komórki jajowe są bardzo wrażliwe na działanie insuliny! Jej wysokie stężenie wpływa na zwiększoną produkcję androgenów w jajnikach. Inozytol zmniejsza insulinooporność, a tym samym poziom insuliny w organizmie. Dzięki temu zachodzą zmiany w wydzielaniu hormonów płciowych. Oprócz androgenów zmniejsza produkcję prolaktyny (której wysokie stężenie utrudnia m.in. zajście w ciążę). Inozytol wpływa też na zmniejszenie objętości jajników, często powiększonych przy PCOS. Poprawia również jakość komórek jajowych. Jego suplementacja może także zwiększyć poziom progesteronu.

Naturalne źródła inozytolu — w jakich produktach występuje?

Inozytol można dostarczać do organizmu z dietą. Znajdziesz go m.in. w nasionach, orzechach, otrębach zbożowych, nasionach roślin strączkowych, owocach cytrusowych (ale nie w cytrynie!). Z żywnością dostarczane jest ok. 1g inozytolu dziennie.

Inozytol i kwas foliowy — synergia działania

Okazuje się, że połączenie inozytolu z kwasem foliowym (w formie aktywnych folianów) może wzmacniać korzyści stosowania każdego z tych składników osobno. W badaniach pokazano, że nawet u 70% kobiet stosujących takie połączenie doszło do przywrócenia owulacji.

Inozytol w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS)

Wspominałam już, że inozytol może być skuteczny w zmniejszaniu objawów PCOS i poprawie płodności. Chcesz się dowiedzieć dlaczego? Mam dla Ciebie dawkę wiedzy w pigułce.

Zespół policystycznych jajników — objawy i leczenie 

PCOS to najczęstsze zaburzenie endokrynologiczne występujące u kobiet w wieku rozrodczym. Dotyczy od 5 do 15% kobiet. Jeżeli borykasz się z nieregularnymi cyklami miesiączkowymi, rzadkimi owulacjami, nadmiernym owłosieniem w okolicy twarzy czy brodawek sutkowych, trądzikiem – może się okazać, że dotyczy również Ciebie! 

Niestety aż 50-60% kobiet z PCOS jest niepłodnych. Częściej też występują u nich zaburzenia metaboliczne (otyłość, nadciśnienie tętnicze, insulinooporność, zaburzenia lipidowe, a także cukrzyca typu 2). Nie znajdziesz leków na same PCOS, a jedynie na zmniejszenie jego skutków w organizmie. Często wprowadzane są tabletki antykoncepcyjne dla wyrównania poziomu hormonów, jednak pomagają one tylko w wyciszeniu objawów. Nie leczą one PCOS i nie rozwiązują przyczyny problemu. 

Więcej na temat PCOS przeczytasz w artykule: https://kbednarska.pl/pcos-objawy-przyczyny-i-diagnostyka/.

Inozytol a insulinooporność i płodność w zespole PCOS

PCOS związane jest z wysokim poziomem androgenów. Natomiast do ich zwiększonego wydzielania może przyczyniać się insulina. Wyróżniamy kilka typów PCOS, a najczęstszym (stanowiącym ok. 70% przypadków) jest ten związany z insulinoopornością. 

Inozytol odpowiada za wychwyt glukozy w jajniku, zwiększa wrażliwość insulinową i tolerancję glukozy w mięśniach i wątrobie. Najkorzystniejsze w tym zakresie jest połączenie mio-inozytolu z D-chiro-inozytolem (inną jego formą). Inozytol wpływa na wyregulowanie cyklów: przywrócenie miesiączki i owulacji.

Suplementacja inozytolem u kobiet z PCOS

Badania dowiodły wiele korzyści z suplementacji inozytolu u kobiet z PCOS. Inozytol może mieć działanie podobne do metforminy i nie ma przy tym skutków ubocznych. Dlatego może być proponowany przez lekarzy jako alternatywa lub też stosowany w połączeniu z metforminą. Jak bezpiecznie stosować inozytol?

Suplementacja inozytolu — ile dziennie przyjmować i jaki preparat wybrać?

Najlepsze korzyści w PCOS osiągniesz suplementując 2-4g inozytolu dziennie. Najbardziej efektywna jest dawka 4g w połączeniu z kwasem foliowym. Zwróć jednak uwagę, czy w suplemencie znajduje się aktywna forma kwasu foliowego (jest ona lepiej przyswajalna i polecana w najnowszym Stanowisku Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników z 2024 roku). Niestety wiele preparatów dostępnych na rynku zawiera syntetyczny kwas foliowy (kwas pteroilomonoglutaminowy) zamiast aktywnych folianów. Jeśli zależy Ci tylko np. na wsparciu tarczycy czy poprawie jakości snu – powinny wystarczyć dawki 1-2 g inozytolu na dzień. 

Na co jeszcze powinnaś zwrócić uwagę, wybierając preparaty zawierające inozytol?

• Czy i w jakiej formie obecna jest witamina B12 (niektóre zawierają jej nieaktywną formę – cyjanokobalaminę)?
• Stosunek mio-inozytolu do D-chiro-inozytolu: nie wybieraj preparatów z samym D-chiro-inozytolem czy też takich, w których przeważa ten związek (badania pokazują, że najlepszy jest stosunek 40:1).
• Jakie inne składniki zawiera i w jakich dawkach?

Przykładowe preparaty, które stosuję w swojej praktyce to:

• Fertistim – złożony preparat i nie zawsze będzie „pasować” do planu suplementacji.
• Inozytol Forte UNS (w ramach współpracy z kodem: KasiaB10 – 10% na suplementy UNS).
• Prenacaps OVI – świetne połączenie z NAC.

Czy można przedawkować inozytol? – o nadmiarze i niedoborze

Inozytol jest substancją dobrze przebadaną i stosunkowo bezpieczną. Jeżeli już zauważane są działania niepożądane, to dopiero po przekroczeniu BARDZO DUŻEJ dawki 12 g dziennie (takich dawek zdecydowanie nie polecam).

Mimo że inozytol jest zarówno wytwarzany przez organizm, jak i dostarczany z pożywienia, można czasem zaobserwować jego niedobory. Przykładowo silny stres zwiększa zapotrzebowanie na ten związek. Może się do tego przyczyniać także niewłaściwa dieta. Przy niedoborze zaobserwujesz takie objawy jak: nerwowość, niepokój, zaburzenia miesiączkowania czy zmiany skórne.

Skutki uboczne suplementacji inozytolem — co warto wiedzieć?

Inozytol stosowany w dawkach zgodnych z zaleceniami nie wywołuje skutków ubocznych! Mogą się one pojawić jedynie przy zbyt dużych dawkach. Nadmiar inozytolu spowoduje wtedy ból głowy, czy też zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Długotrwałe stosowanie wysokich dawek wiąże się również z ryzykiem hipoglikemii (spadku poziomu cukru w organizmie).

Pamiętaj również, że suplementacja inozytolem nie jest “złotym remedium” na każde zaburzenie hormonalne. Owszem, często sprawdza się świetnie i daje dobre efekty w połączeniu ze zmianami stylu życia i w diecie (o diecie w PCOS przeczytasz więcej w innym artykule: https://kbednarska.pl/dieta-w-pcos-przykladowy-jadlospis-w-pcos/). Ale nie sprawdzi się tak dobrze, jeśli masz inne problemy, np. za dużo stresu, niedobory innych składników (np. witaminy D, witaminy B12 czy cynku). Często nie sprawdza się również tak dobrze w innych typach PCOS, np. w typie zapalnym czy nadnerczowym. 

Skuteczne metody walki z PCOS znajdziesz w moim kursie: Warsztat PCOS. W tym kursie rozkładam na łopatki każdy typ PCOS, więc każda kobieta znajdzie tam odpowiednie strategie dla siebie (dieta, suplementacja, styl życia).

Podsumowanie

Jak widzisz, inozytol może okazać się bardzo pomocny przy PCOS i często związaną z nim insulinoopornością. Oprócz poprawy regulacji hormonalnej i płodności, suplementacja tego związku może przynieść szereg innych korzyści. Mam nadzieję, że znalazłaś w tym artykule odpowiedzi na nurtujące Cię pytania!

Bibliografia

• Stanowisko Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie suplementacji aktywnych folianów, choliny i witamin B6 i B12 w okresie przedkoncepcyjnym, ciąży i połogu. A. Seremak Mrozikiewicz i in., 2024.
• Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania preparatów zawierających myo-inozytol, przez pacjentki z zespołem policystycznych jajników (PCOS), 2014.

1. Regidor P.A. i in., Management of women with PCOS using myo-inositol and folic acid. New clinical data and review of the literaturę. Hormone Molecular Biology and Clinical Investigation, 2018.  https://doi.org/10.1515/hmbci-2017-0067 
2. Dinicola S. i in., Nutritional and Acquired Deficiencies in Inositol Bioavailability. Correlations with Metabolic Disorders, 2017. https://doi.org/10.3390/ijms18102187