W tym artykule chciałabym Ci napisać jak powinnaś działać, jeśli chcesz zajść w ciążę mając PCOS. Umieszczę też wskazówki z mojej praktyki pracy jako dietetyk kliniczny. Już na początku zaznaczę, że zajście w ciąże przy zespole policystycznych jajników nie musi być problemem, jeśli tylko świadomie i mądrze poprowadzisz swój proces leczenia PCOS. Ważne jest też doprowadzenie do pojawienia się owulacji, bez której w ciążę nie zajdziesz (owulacja to moment wypuszczenia jajeczka z jajników do jajowodów). Według mojej praktyki w PCOS w większości przypadków jak najbardziej jest możliwe zajście w ciążę naturalnie.
PCOS – objawy i diagnostyka
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to powszechnie występujące zaburzenie endokrynologiczne, które dotyka wielu kobiet. Charakteryzuje się szeregiem objawów, takich jak nieregularne cykle menstruacyjne, trudności z zajściem w ciążę, nadmierne czarne owłosienie w “męskich miejscach” tj, wąsik, bródka, sutki, brzuch (hirsutyzm), trądzik oraz często również przyrost masy ciała.
Diagnostyka PCOS opiera się na kryteriach Rotterdamskich, które wymagają obecności co najmniej dwóch z trzech głównych cech: nieregularnych cykli miesiączkowych lub nieregularnych owulacji, nadmiaru androgenów w badaniach krwi lub objawów wysokich androgenów oraz policystycznych jajników widocznych w badaniach obrazowych lub wysokiego AMH.
PCOS a ciąża
Przede wszystkim warto napisać o tym, co należy zrobić, żeby podjąć starania o dziecko, mając PCOS. Tak jak pisałam we wstępie, podstawą jest przywrócenie owulacji i to jest nadrzędny cel. Temu celowi służą m.in. wyrównanie gospodarki glukozowo – insulinowej (zwłaszcza, jeśli masz insulinooporność), obniżenie androgenów (np. testosteronu, DHEAS), wyrównanie niedoborów pokarmowych (np. niedoboru żelaza w postaci niskiej ferrytyny czy niedoboru witaminy D), które skutecznie utrudniają owulację i nawet ją hamują. Kobiety z PCOS często mają również podniesioną prolaktynę, niedoczynność tarczycy, wysoki stan zapalny (np. na skutek zaburzeń żołądkowo – jelitowych czy Hashimoto), co również wymaga zaadresowania.
Dla pocieszenia napiszę Ci, że najczęściej wystarczy zająć się podstawami, czyli insuliną i androgenami. Tego, jak leczyć naturalnie PCOS dowiesz się z mojego kursu: Warsztat PCOS. Czasem jednak sytuacja jest bardziej skomplikowana, choć nie niemożliwa 🙂 Jeśli uporasz się z PCOS (powrócą owulacje, regularne miesiączki, wyrównasz androgeny), ale nadal masz problemy z zajściem w ciążę, to postępowanie powinno być takie same, jak u każdej pacjentki z niepłodnością. Trzeba szukać innych przyczyn niepłodności.
Jakie zmiany stylu życia mogą pomóc w zajściu w ciążę przy PCOS?
Zespół policystycznych jajników może znacznie utrudniać zajście w ciążę, ale wprowadzenie zmian w stylu życia może mieć ogromny wpływ na poprawę płodności. Zdrowa dieta, dbanie o odpowiednią masę ciała i aktywność fizyczna mogą zwiększyć szanse na ciążę. Dobrze, żebyście zrozumiały, jak każdy z tych elementów działa na organizm i jakie działania mogą pomóc w osiągnięciu równowagi hormonalnej i poprawie płodności.
Jak dieta może wspierać kobiety z zespołem policystycznych jajników?
Z punktu widzenia dietetyka klinicznego nie sposób nie napisać na temat diety, która jest podstawą do zadbania, właściwie już dużo wcześniej zanim zdecydujemy się starać o ciążę. Najlepiej byłoby wchodzić w ten wyjątkowy czas, mając już podstawowe nawyki żywieniowe doszlifowane i wypracowane.
Dieta przy PCOS musi być przede wszystkim urozmaicona i pełnowartościowa. Na talerzu powinny gościć warzywa i owoce (w mniejszej ilości od warzyw, warto wybierać te mocno zabarwione, tj. jagody, borówki, maliny), źródła białka i tłuszczu oraz węglowodanów złożonych.Węglowodanów nie należy jeść za dużo, ponieważ kobiety chorujące na PCOS często mają zbyt wysoką insulinę we krwi, która niestety “nakręca” PCOS, powodując chociażby wzrost testosteronu czy zwiększone wydzielanie LH i zaburzając owulację. Pamiętaj, że węglowodany złożone, to również… węglowodany! Więc nawet z nimi nie należy przesadzać, ponieważ one również po strawieniu i wchłonięciu dadzą organizmowi dużą dawkę cukru – glukozy.
Częstym błędem w staraniach o ciążę przy PCOS jest nieprawidłowa jakość i ilość tłuszczu w diecie. Bazowanie na produktach “zero” (np. popularnych Skyrach) lub jedynie na najchudszym mięsie (np. kurczaku) nie jest moim zdaniem dobrym pomysłem. Tłuszcz jest ogromnie ważny dla płodności! Wybieraj takie źródła tłuszczu jak: oliwa z oliwek, olej z wiesiołka (może świetnie pomóc przy trądziku i przy bolesności piersi), olej z czarnuszki, awokado, pestki, nasiona i orzechy. Źródłem tłuszczu jest również półtłusty nabiał, mięso. np. wołowina (najlepiej z dobrego źródła) i podroby.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w diecie w PCOS lub diecie w przygotowaniach do ciąży, to pomogą Ci w tym jadłospisy PCOS, które są dostępne w moim sklepie.
Czy masa ciała ma znaczenie dla zajścia w ciążę przy PCOS?
Nadwaga i otyłość jest jednym z głównych czynników, które stanowią problem u kobiet cierpiących na PCOS. Wobec tego, jeśli przygotowujesz się do ciąży warto pomyśleć również nad odchudzaniem, które będzie jednak przebiegało z poszanowaniem płodności. Jest to odchudzanie z rozsądnym deficytem kalorycznym (nie rzucanie się na diety cud i niskokaloryczne). Twój deficyt powinien wynosić ok. 500 kcal dziennie.
Mało się o tym mówi, ale wiele kobiet z PCOS ma zbyt niską masę ciała, co również stanowi problem. Tkanka tłuszczowa w organizmie kobiety jest tkanką endokrynologicznie czynną (tzn. wytwarza hormony, np. estrogeny), a jej prawidłowa ilość jest niezbędna dla prawidłowej płodności. Jeśli chcesz przytyć stawiaj na odżywcze ale wysokokaloryczne produkty, tj. orzechy, tłustszy nabiał, oliwa, inne rodzaje mięsa niż kurczak. Po posiłkach możesz też pić koktajle lub sok pomarańczowy, który podniesie kaloryczność posiłków i jest łatwym elementem do wprowadzenia. Jeśli możesz, jedz też częściej posiłki (ale mimo wszystko nie podjadaj między nimi – to niezdrowy nawyk).
Więcej o: wpływie masy ciała na hormony.
Jak aktywność fizyczna wpływa na objawy PCOS?
Aktywność fizyczna to fundament zdrowia.W przypadku zespołu policystycznych jajników połączenie treningu siłowego i treningu tlenowego (np. bieganie) moim zdaniem sprawdzi się najlepiej! W zasadzie jakakolwiek aktywność fizyczna, jaką lubisz, będzie lepszym wyborem niż brak aktywności fizycznej w ogóle. Na co dzień niech ruch zagości w Twoim życiu. Bo oczywiście poza treningami warto spacerować, chodzić na piechotę na zakupy, załatwiać sprawy rowerem czy pieszo. Moja główna rada brzmi: ruszaj się!
Jednak z aktywnością fizyczną można też przesadzić. Nadmierne obciążenie treningami może być również niebezpieczne dla pacjentek z zespołem policystycznych jajników, jak brak aktywności fizycznej. Nadmierny trening może hamować owulację, ponieważ jest dużym stresorem dla organizmu.
Czy suplementacja ma znaczenie dla zajścia w ciążę przy PCOS?
Moim zdaniem, w PCOS kluczowa jest również prawidłowa i mądra suplementacja. Prawidłowa suplementacja w PCOS powinna wspierać zdrowie metaboliczne, zmniejszać insulinooporność (jeśli potrzeba – nie każda pacjentka zmagająca się z zespołem policystycznych jajników ma insulinooporność), obniżać androgeny, dbać o owulację i wyrównać ewentualne niedobory (np. niskie poziomy B12 czy kwasu foliowego). Normy funkcjonalne i więcej informacji na temat badań w zaburzeniach hormonalnych znajdziesz w dedykowanym e-booku.
Jest wiele składników, które z powodzeniem mogą wesprzeć kobiety z PCOS starające się o ciążę. Należą do nich podstawy tj.:
- wiitamina D3,
- magnez,
- kwasy tłuszczowe omega – 3,
- cynk,
- foliany,
- witamina B12 lub inne witaminy z grupy B.
Znaczenie mają także bardziej zaawansowane substancje jak:
- ekstrakt z zielonej herbaty,
- kurkumina,
- NAC,
- piwonia i lukrecja,
- berberyna,
- ekstrakt z winogron (OPC)
- teanina
- grzybki Reishi.
Na pewno jest z czego wybierać! Nie polecam wszystkiego wprowadzać na raz! To nie byłoby zdrowe.
Suplementacja w PCOS wytłumaczona jest dokładnie w kursie: Warsztat PCOS.
Zespół policystycznych jajników a ciąża – podsumowanie
Jak widzisz jest kilka spraw, o które warto zadbać, aby zwiększyć szanse na zajście w ciążę z PCOS. Na pewno warto pomyśleć o tym wcześniej, żeby potem nie zostać z frustracją i z podejściem, że “my chcemy ciążę tu i teraz!”. Rozszalałe PCOS i jego implikacje metaboliczne faktycznie wydłuża czas zajścia w ciążę, ale prawidłowo zaopiekowane i wyprowadzone daje naprawdę duże szanse na naturalną ciążę. Pamiętaj, że zdrowie jest w Twoich rękach. Dieta, styl życia i suplementacja są w Twojej gestii, o czym niestety może nie powiedzieć Ci żaden lekarz. A to wszystko ma oczywiście wpływ na przebieg PCOS.
