Bolesne miesiączki potrafią niestety zaburzyć funkcjonowanie niejednej kobiety. Jeśli Ciebie też dotyczy ten problem, to przeczytaj ten artykuł do końca a dowiesz się jakie są przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenie bolesnych miesiączek!
Czym jest bolesne miesiączkowanie?
Zespół bolesnego miesiączkowania (ZBM) to jedna z częstszych dolegliwości kobiet w wieku prokreacyjnym. Przeprowadzone badania sugerują, że nawet 50% kobiet może cierpieć na dolegliwości związane z ZBM. Objawy bardzo bolesnych miesiączek pojawiają się najczęściej 1-2 lata po pierwszej miesiące, a najcięższy przebieg zazwyczaj występuje między 20 a 25 rokiem życia. Mimo tak częstego występowania, przyczyna tego zespołu chorobowego nadal pozostaje niewyjaśniona.
Pierwotne bóle menstruacyjne – definicja i przyczyny
Pierwotny zespół bolesnego miesiączkowania (ZBM) objawia się nadmierną czynnością skurczową macicy i związanymi z tym bolesnymi krwawieniami miesięcznymi bez innych zmian w obrębie miednicy. Ten rodzaj ZBM występuje częściej.
Wtórne bóle menstruacyjne – kiedy ból jest sygnałem problemu
Wtórne bóle menstruacyjne podobnie jak pierwotne charakteryzują się nadmierną czynnością skurczową przy jednoczesnych zmianach w obrębie macicy. Nieznośny ból miesiączkowy może być spowodowany m.in.:
- endometrioza,
- przewlekły stan zapalny miednicy mniejszej,
- mięśniaki macicy,
- polipy endometrialne,
- stenoza szyjki macicy,
- wrodzone i nabyte nieprawidłowości anatomiczne i czynnościowe narządu rodnego.
Kolejną przyczyną bolesnego miesiączkowania są zaburzenia hormonalne np. dominacja estrogenowa (brak równowagi między estrogenem a progesteronem). Na tę dolegliwość narażone są pacjentki, które:
- nie mają regularnych owulacji lub mają zaburzenia wydzielania progesteronu (np. przy nieleczonym PCOS),
- są narażone na ksenoestrogeny (farby do włosów, lakiery do paznokci, dezodoranty, plastik, opakowania na żywność, kosmetyki, perfumy)
- mają nadmierną masę ciała,
- miały źle dobraną antykoncepcję hormonalną.
Temat dominacji estrogenowej omówiłam z dietetyk Klaudią Sikorą w szkoleniu ,,Działaj z dominacją estrogenową’’ – jeśli ten temat Cie dotyczy, to zapraszam!
Sprawdź moje kursy:
Jako mniej oczywistą przyczyna bolesnych miesiączek możemy wymienić również przeróżne niedobory pokarmowe (np. magnezu, witamin z gr. B, cynku czy żelaza) czy prozapalną dietę pełną cukru, przetworzonych tłuszczy. Często pacjentek z bolesnymi miesiączkami dotyczy również niedoborów kwasów tłuszczowych omega – 3. Zdecydowanie szybki i przekąskowy styl życia również nie sprzyja komfortowi podczas miesiączki.
Zespół bolesnej miesiączki – rozpoznanie i objawy
Zespół bolesnej miesiączki objawia się bólem zlokalizowanym w podbrzuszu, a u niektórych kobiet jest to ból skurczowy promieniujący do okolicy krzyżowej lub górnej partii ud. Dolegliwości te rozpoczynają się kilka godzin przed lub wraz z początkiem miesiączki.
Rozpoznanie ZBM polega na ustaleniu/wykluczeniu przyczyny dolegliwości bólowych. Lekarz może skierować Cię na diagnostykę:
- ultrasonograficzną (USG),
- histeroskopową,
- laparoskopową w szczególnych wypadkach (np. podejrzenie endometriozy)
Objawy towarzyszące bolesnym miesiączkom
U niektórych kobiet mogą występować inne niespecyficzne objawy towarzyszące bolesnym miesiączkom. Są to m.in.:
- bóle kolkowym,
- bóle głowy,
- nudności,
- wymioty,
- biegunki,
- zaburzenia równowagi,
- zaburzenia łaknienia,
- zmęczenie,
- labilność emocjonalna,
- ogólne złe samopoczuciem.
W przypadku dominacji estrogenowej możesz zauważyć:
- nasilenie trądziku,
- migreny,
- plamienia śródcykliczne,
- torbiele w piersiach,
- uciążliwy zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
Leczenie bolesnego miesiączkowania
Leczenie bolesnych miesiączek powinno się zacząć od konsultacji lekarskiej z dokładnym wywiadem medycznym. Jeśli problemem są np. polipy macicy lekarz powinien skierować pacjentkę na właściwe leczenie.
Kolejną rzeczą jest zdecydowanie przyjrzenie się niedoborom pokarmowym, diecie (czy na pewno jest odżywcza? Informacje jak powinna wyglądać dieta w zaburzeniach hormonalnych znajdziesz w webinarze: Jak komponować posiłki w zaburzeniach hormonalnych?). Zwróć uwagę również na styl życia, który również wpływa na bolesne miesiączki.
Nadmiar stresu, przeciążenie, niewłaściwy sen lub zaburzone rytmy dobowe (np. późne chodzenie spać), siedzący tryb życia, to również czynniki działające prozapalnie, które mogą nasilać bolesność miesiączki.
Doraźnie mogą Ci pomóc leki rozkurczowe, a także ciepłe okłady, a także joga oraz terapia u uroginekologa, fizjoterapeuty lub osteopaty.
Jeśli problem bolesnych miesiączek dotyczyć Ciebie. To mam kilka dietetycznych wskazówek, które powinnaś wprowadzić. Skup się na:
- źródłach wapnia takich jak: mleko i przetwory mleczne, tofu, produkty roślinne wzbogacone o wapń, warzywa kapustne, fasola biała, migdały). Badania naukowe wykazały, że kobiety, które spożywają produkty mlecznych (3-4 porcje w ciągu dnia) znacznie rzadziej skarżą się na bolesne miesiączki.
- tłustych rybach takich jak: łosoś, pstrąg, makrela, szprot. Wykazano, że spożycie kwasów Omega-3 z tłustych ryb wiąże się z mniejszym bólem menstruacyjnym.
- źródłach żelaza – jedz czerwone mięso i podroby, soczewicę, suszone morele, orzechy nerkowca, pestki dyni, kasze, jaja kurze, natka pietruszki, sardynki. Badania wskazują, że kobiety, które mają anemię częściej skarżą się na bolesne miesiączkowanie. Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać morfologię i stężenie swojej ferrytyny!
- warzywach i owocach, tj. maliny, borówki, jeżyny, truskawki, kapusta, cebula czerwona, czosnek, brokuł, które są źródłem polifenoli, które naturalnie będą sprzyjać lepszej pracy organizmu. Są też ważnym źródłem innych cennych związków, np. witamin, magnezu czy DIM (diindolometan – występuje w warzywach kapustnych).
- postaw na dobrą kompozycję posiłków – zadbaj o białko, zdrowe tłuszcze i dobre węglowodany w diecie. Niedobory białka w dietach kobiet są częstsze niż myślisz!
Jeśli zmagasz się z dominacją estrogenową, to priorytetem jest ich wydalenie z organizmu. Detoks estrogenów składa się z kilku faz:
- faza I – proces utleniania, w którym dochodzi do rozbicia toksyn i przekształcenie ich w cząsteczki, które mogą być usunięte z organizmu. Aby wesprzeć tę fazę zadbaj aby Twoja dieta była bogata w błonnik pokarmowy (owoce jagodowe, strączki, kiełki, nasiona, pestki, orzechy i zboża). Nie zapomnij o źródłach polifenoli, które redukują wolne rodniki (powstające właśnie w tej fazie). Możesz rozważyć suplementację np. magnezu, kwasów Omega-3, witamin z grupy B i witaminy E. Do wydalania nadmiaru estrogenów niezbędne też jest odpowiednie nawodnienie organizmu.
- faza II – w tej fazie zachodzi szereg procesów, które głównie zależą od wątroby. We wsparciu tej fazy istotna jest zdrowa dieta, dbanie o mikrobiotę, aktywność fizyczna i dobry sen. W kwestii żywieniowej skup się na źródłam witaminy B12 i folianów, bo to one są niezbędna dla prawidłowej metylacji.
- faza III – to podczas tej fazy estrogeny są transportowane do żółci, następnie trafiają do przewodu pokarmowego i są wydalane z organizmu. We wsparciu tej fazy ważna jest prawidłowa praca całego przewodu pokarmowego, dbanie o jelita i brak rozrostu bakteryjnego, prawidłowe funkcjonowanie gospodarki glukozowo-insulinowej oraz regularne wypróżnianie. Z dietetycznego punktu widzenia powinnaś zadbać o odpowiednią ilość wypijanej wody, podaż błonnika pokarmowego, wsparcie żółci (dieta bogata w zdrowe tłuszcze np. oliwę z oliwek, olej z wiesiołka).
Dołącz do kursu ,,Działaj z dominacją estrogenową” po więcej dedykowanych temu problemowi wskazówek.
Jak radzić sobie z bolesnymi miesiączkami?
Z dietetycznego punktu widzenia przy bolesnych miesiączkach nie polecam Ci kofeiny w nadmiarze oraz potraw obfitych w węglowodany proste (w tym cukier ale także np. biały chleb pszenny czy makarony), bo nasilają stan zapalny. Warto w tym czasie postawić na potrawy ciepłe, z dodatkiem przypraw i składników działających antyzapalnie np.;
- kurkumę,
- cynamon,
- imbir,
- goździki,
- oregano,
- tymianek.
Domowe sposoby na ból podczas okresu
Sprawdzone sposoby na łagodzenie bólu miesiączkowego to m.in:
- relaksacyjne ćwiczenia np. joga czy medytacja,
- ciepłe okłady,
- sen – jeśli możesz, to ogranicz stresujące zobowiązania i postaw na regenerację,
- ogranicz kofeinę, ale pij wodę.
Fizjoterapia w bólach menstruacyjnych: jak może pomóc
Fizjoterapia może być pomocna w łagodzeniu bólu menstruacyjnego. Dobry specjalista pokaże Ci techniki rozluźniania mięśni i poprawy krążenia w obszarze miednicy, co może przynieść znaczną ulgę podczas miesiączki.
Ćwiczenia na bóle menstruacyjne: które są najbardziej efektywne
Ćwiczenia, takie jak:
- joga,
- pilates,
- rozciąganie
mogą znacząco pomóc w łagodzeniu bólu miesiączkowego, poprzez rozluźnianie mięśni i poprawę krążenia.
Spacery również są polecaną formą ruchu.
Zioła i suplementy na bolesne miesiączki: naturalne metody łagodzenia bólu
W kontekście bolesnych miesiączek sporo ziół i suplementów było już obiektem badań. Natomiast opowiem Ci o tych, które mogą przynieść najlepsze efekty. Mowa m.in. o:
- Kwasach tłuszczowych omega – 3 -ważny czynnik przeciwzapalny. Świetnie reguluje pracę prostaglandyn, które przede wszystkim odpowiadają za bolesność miesiączek. Niestety obecna dieta kobiet może być w nie bardzo uboga, więc w bolesnych miesiączkach suplementacja może okazać się kluczowa.
- Magnezie – działa silnie przeciwzapalnie i zdecydowanie będzie sprzyjał równowadze hormonalnej. Odgrywa też rolę w przypadku PMS. Generalnie dba o jajniki i sprzyja owulacji.
- Witaminie E – hamuje uwalnianie kwasu arachidonowego i jego konwersję do prostaglandyn, które powodują skurcze i bóle macicy. Badania naukowe wykazały, że suplementacja witaminy E może obniżyć nasilenie bólu podczas miesiączki.
- Witaminie D – badania naukowe dowiodły, że uzupełnienie niedoboru witaminy D może istotnie łagodzić objawy bólu menstruacyjnego.
- Cynku – kilka badań wykazało, że suplementacja cynku może być prawdziwym sprzymierzeńcem przy bolesnych miesiączkach.
- DIM – czyli diindolometan, znany Ci już jako ważny składnik warzyw krzyżowych. Poprawia on metabolizm estrogenów i sprzyja ich prawidłowemu metabolizmowi. Jest wsparciem dla detoksu wątrobowego
- Kurkuminie – to silna substancja przeciwzapalna, której działanie jest często porównywane do paracetamolu. Wykazuje poza tym szereg korzyści metabolicznych. Pamiętaj, że wybierając suplement z kurkuminą musi być te ekstrakt standaryzowany, żeby mieć pewność co do zawartości substancji czynnej, czyli właśnie kurkuminy.
Wszystkie te składniki obecne są w suplemencie na bolesne miesiączki, którego skład tworzyłam. Jeśli faktycznie masz problem z bolesnymi miesiączkami, to Osana (bo tak nazywa się ten suplement) może Ci pomóc.
Podsumowanie
Mimo wielu badań bolesne miesiączki nadal stanowią częsty problem. Pamiętaj, że miesiączka nie powinna boleć, tak że nie pozwala Ci normalnie żyć. W takiej sytuacji zawsze udaj się do lekarza i porozmawiaj o przyczynach oraz działaj z dietą, suplementacją i stylem życia!
Bibliografia
- Iacovides S, Avidon I, Baker FC. Co wiemy dziś o pierwotnym bolesnym miesiączkowanie: krytyczny przegląd. Aktualizacja Hum Reprod. 2015 listopad-grudzień;21(6):762-78. doi: 10.1093/humupd/dmv039. Epub 2015 7 września. PMID: 26346058.
- Amzajerdi, A., Keshavarz, M., Ghorbali, E. et al. The effect of vitamin D on the severity of dysmenorrhea and menstrual blood loss: a randomized clinical trial. BMC Women’s Health 23, 138 (2023). https://doi.org/10.1186/s12905-023-02284-5
- Rahnemaei FA, Gholamrezaei A, Afrakhteh M, Zayeri F, Vafa MR, Rashidi A, Ozgoli G. Vitamin D supplementation for primary dysmenorrhea: a double-blind, randomized, placebo-controlled trial. Obstet Gynecol Sci. 2021 Jul;64(4):353-363. doi: 10.5468/ogs.20316. Epub 2021 May 18. PMID: 34010550; PMCID: PMC8290151.
- Pakniat H, Chegini V, Ranjkesh F, Hosseini MA. Comparison of the effect of vitamin E, vitamin D and ginger on the severity of primary dysmenorrhea: a single-blind clinical trial. Obstet Gynecol Sci. 2019 Nov;62(6):462-468. doi: 10.5468/ogs.2019.62.6.462. Epub 2019 Oct 15. PMID: 31777743; PMCID: PMC6856484.
- Facchinetti F, Borella P, Sances G, Fioroni L, Nappi RE, Genazzani AR. Oral magnesium successfully relieves premenstrual mood changes. Obstet Gynecol. 1991 Aug;78(2):177-81. PMID: 2067759.
- Eby GA. Zinc treatment prevents dysmenorrhea. Med Hypotheses. 2007;69(2):297-301. doi: 10.1016/j.mehy.2006.12.009. Epub 2007 Feb 7. PMID: 17289285.
- Harel Z, Biro FM, Kottenhahn RK, Rosenthal SL. Supplementation with omega-3 polyunsaturated fatty acids in the management of dysmenorrhea in adolescents. Am J Obstet Gynecol. 1996 Apr;174(4):1335-8. doi: 10.1016/s0002-9378(96)70681-6. PMID: 8623866.
- Farshbaf-Khalili A, Ostadrahimi A, Mirghafourvand M, Ataei-Almanghadim K, Dousti S, Iranshahi AM. Clinical Efficacy of Curcumin and Vitamin E on Inflammatory-Oxidative Stress Biomarkers and Primary Symptoms of Menopause in Healthy Postmenopausal Women: A Triple-Blind Randomized Controlled Trial. J Nutr Metab. 2022 Jun 9;2022:6339715. doi: 10.1155/2022/6339715. PMID: 35719707; PMCID: PMC9203212.