Masz nieregularne miesiączki? Poznaj przyczyny i naturalne metody leczenia

Regularny okres to nie tylko oznaka płodności, ale też równowagi hormonalnej
i zdrowia całego organizmu. Nieregularne miesiączki są obiektem frustracji wielu kobiet
i często sygnalizują ukryte problemy. Przyczyn może być wiele: od niewłaściwej diety i przewlekłego stresu do schorzeń typu PCOS. W każdej chwili możesz jednak wprowadzić zmiany w stylu życia, które pomogą Ci przywrócić równowagę hormonalną i zwiększyć szanse na regularne cykle!

Znajomość cyklu miesiączkowego

Każda z nas ma świadomość, że w naszym organizmie zachodzą cykliczne zmiany. Czy jednak wiesz, jak przebiegają oraz że można je monitorować?

Co to jest cykl miesiączkowy i jak przebiega?

Cykl miesiączkowy to seria zmian, które przygotowują ciało kobiety do potencjalnej ciąży. Trwa średnio 28 dni, chociaż nie sugeruj się zbytnio tą liczbą! Każdy organizm jest inny, więc u niektórych cykl może być znacznie krótszy, a u innych sięgać około 30 dni (i to jest całkowicie normalne, jeżeli krwawienie miesiączkowe pojawia się co miesiąc w podobnym czasie, a długość mieści się w przedziale 21-35 dni). Co ważne, różnice między cyklami nie powinny być większe niż 5-6 dni. 

Fazy cyklu miesiączkowego – od owulacji do miesiączki

Cykl miesiączkowy można podzielić na 4 fazy:

1. Menstruacyjna – etap zaczynający się wraz z pierwszym dniem miesiączki. W tym czasie wydalana jest złuszczona błona śluzowa macicy, a wraz z nią krew. Może trwać od 3 do 7 dni (to kwestia indywidualna!).
2. Folikularna – jest związana ze wzrostem pęcherzyka zawierającego niedojrzałą komórkę jajową. Wzrasta stężenie estrogenów, co przygotowuje macicę do potencjalnego zapłodnienia, a pik estrogenów jest sygnałem do owulacji.
3. Owulacja – dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, która wędruje przez jajowód. Trwa to około 24 godziny i w tym czasie może dojść do zapłodnienia (pamiętaj jednak, że plemniki mogą przetrwać w drogach rodnych kobiet do kilku dni!).
4. Lutealna – po owulacji pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, które wydziela progesteron (niezbędny do utrzymania ciąży i do równoważenia estrogenów, działa też antyandrogennie). Jeśli nie doszło do zapłodnienia, ciałko żółte zanika, a poziom progesteronu spada i cykl zaczyna się od nowa.

Monitorowanie cyklu – droga do zrozumienia swojego ciała

Wiele kobiet zadaje sobie pytania, czy cykl miesiączkowy można monitorować i jak to zrobić? Monitorowanie cyklu jest nie tylko możliwe, ale również bardzo pomocne do lepszego zrozumienia swojego ciała. Przy regularnym śledzeniu cykli można dostrzec wzorce, które pomagają przewidzieć owulację czy rozpoznać potencjalne problemy zdrowotne. Oto narzędzia, które można w tym celu zastosować:

1. Pomiary temperatury (po przebudzeniu) – pomagają określić moment owulacji. Temperatura nieznacznie wzrasta (o ok. 0,2 – 0,5 stopnia) ok. 24 godziny po uwolnieniu jajeczka.
2. Obserwacja śluzu – konsystencja i kolor śluzu zmieniają się wraz z fazami cyklu. W czasie dni płodnych śluz jest przejrzysty, śliski i rozciągliwy (przypomina białko jaja). Po owulacji staje się mętny i gęsty. 
3. Kalendarz menstruacyjny i aplikacje mobilne – zaznaczanie w kalendarzyku dni krwawienia pozwala określić długość cykli i sprawdzić ich regularność. Aplikacje mają także inne funkcje, jak śledzenie objawów (np. zmiany nastroju, ból piersi), przewidywanie owulacji i przypomnienia o nadchodzących miesiączkach.
4. Testy owulacyjne – dostępne w aptekach testy to szybki i wygodny sposób na określenie dni płodnych. Mierzą poziom hormonu lutenizującego (LH) w moczu, którego stężenie gwałtownie wzrasta tuż przed owulacją. 

Nieregularne miesiączki – przyczyny i objawy

Wymienione wyżej metody mogą Ci pomóc w określeniu, czy Twoje miesiączki występują regularnie. Jednak, co jeśli odpowiedź brzmi – nie? Przede wszystkim warto zacząć od zidentyfikowania źródła problemu. Pomoże to w podjęciu odpowiednich działań.

Przyczyny nieregularnych miesiączek – od hormonalnych do zdrowotnych

Nie brzmi to pocieszająco, jednak przyczyn nieregularnych miesiączek może być bardzo dużo! Zaburzenia hormonalne mogą wystąpić pod wpływem stresu, dużej ilości tłuszczów nasyconych i cukrów prostych w diecie, zbyt niskiej lub zbyt intensywnej aktywności fizycznej, nagłych zmian masy ciała czy przyjmowania niektórych leków.

Z zaburzeniami hormonalnymi mogą się wiązać także poważniejsze choroby jak: PCOS, endometrioza, niedoczynność tarczycy lub niedoczynność i nadczynność tarczycy. Schorzenia te często wpływają na rozregulowanie cykli lub całkowity zanik owulacji.

Omówienie badań, jakie warto zrobić w zaburzeniach hormonalnych znajdziesz w webinarze: Zaburzenia hormonalne – jakie badania warto zrobić? 

Objawy zaburzeń miesiączkowania – kiedy powinnaś się martwić?

Zaburzenia miesiączkowania mogą przybierać różne formy. Objawy, które powinny Cię zaniepokoić to:

• Skrócenie lub wydłużenie czasu pomiędzy kolejnymi miesiączkami
• Bardzo obfite lub trwające powyżej 7 dni miesiączki
• Plamienie między miesiączkami
• Bardzo bolesne miesiączki (silny ból zakłócający codzienne funkcjonowanie)
• Całkowity brak miesiączki.

Zaburzenia miesiączkowania u młodych kobiet – co powinnaś wiedzieć?

U młodych kobiet, zwłaszcza w okresie dojrzewania, nieregularne miesiączki są częstym zjawiskiem i nie zawsze są powodem do niepokoju. Np. w ciągu 2–3 lat po wystąpieniu pierwszej miesiączki czas trwania cykli może ulegać zmianie. Najczęściej przyczyną jest niecałkowita dojrzałość układu hormonalnego. Jeśli jednak okres ten się wydłuża – warto przeprowadzić diagnostykę. 

Diagnostyka nieregularnych miesiączek

Jeśli zauważasz zmiany w swoich cyklach, ważne jest, aby podjąć kroki w celu zidentyfikowania przyczyn problemu.

Jeśli interesuje Cię przyczynowe podejście do zaburzeń hormonalnych i to, jak działać (również z niedoborami) to polecam Ci projekt “Połącz kropki”. To projekt, w którym przeprowadzę Cię przez funkcjonalną diagnostykę i tego, gdzie szukać przyczyn zaburzeń hormonalnych.

Badania przy zaburzeniach miesiączkowania

W pierwszej kolejności udaj się do ginekologa. Może on wykonać badanie USG, które oceni stan narządów rodnych i wykryje ewentualne nieprawidłowości. Równie ważne jest wykonanie badań krwi, obejmujących morfologię, poziom glukozy oraz  hormonów: progesteronu, estrogenu, prolaktyny, LH i FSH, hormonów tarczycy. Lekarz może Ci zlecić też dodatkowe badania.

Naturalne leczenie nieregularnych miesiączek – czy jest skuteczne?

W wielu przypadkach naturalne metody leczenia mogą okazać się skuteczne. Dlatego warto sprawdzić to w pierwszej kolejności! Mogą obejmować:

• zmiany w diecie, takie jak spożywanie: większej ilości warzyw, zdrowych tłuszczów (oliwa z oliwek, awokado, olej z wiesiołka, orzechy, nasiona, tłuste ryby, półtłusty lub tłusty nabiał), dobrych źródła białka (mięso, jaja, podroby, rośliny strączkowe), produktów pełnoziarnistych (chleb razowy, ryż brązowy, kasza gryczana). Dieta powinna być odżywcza i pełnowartościowa.
• regularną umiarkowaną aktywność fizyczną, która jest naszym naturalnym antyoksydantem i dobrze wpływa na funkcjonowanie organizmu (nie powinna być jednak zbyt intensywna)
• suplementację: witamina D, magnez, cynk, witamina B₆, foliany, kwasy omega 3, zioła takie jak kurkumina, piwonia, lukrecja czy Shatavari – mogą poprawiać funkcjonowanie hormonalne,
• ćwiczenia relaksacyjne w celu redukcji stresu, który wpływa bardzo niekorzystnie na gospodarkę hormonalną (hamuje owulację i obniża progesteron).
• odpowiedni, nieprzerwany sen 7-9 godzin, który jest podstawą, o której ciężko nie wspomnieć; prawidłowy sen jest źródłem melatoniny, która jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów w naszym ciele (działa również w jajnikach).

Pamiętaj, że zawsze, jeśli masz wątpliwości co do swojego cyklu miesiączkowego, zgłoś się do lekarza! 

Podsumowanie

Przyczyn nieregularnych miesiączek może być bardzo wiele, jednak gdy już odkryjesz co jest powodem w Twoim przypadku – jest równie dużo metod, żeby sobie z tym poradzić. Czasem wystarczy zdrowa dieta, poradzenie sobie z niedoborami, suplementacja i przede wszystkim zmiana stylu życia. Kluczowe jest regularne monitorowanie cykli i odpowiednia diagnostyka. Regularne cykle świadczą nie tylko o płodności, ale i ogólnym zdrowiu organizmu.

Bibliografia

1. Ghalia M Attia i in., The Impact of Irregular Menstruation on Health: A Review of the Literature, 2023.
2. Teede H. i in., Polycystic ovary syndrome: a complex condition with psychological, reproductive and metabolic manifestations that impacts on health across the lifespan, 2010.
3. Cara E. Williams i in., Menstrual Disorders in Adolescents: Review of Current Practice, 2012.